हायन
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
हायनः, पुं, क्ली, (जहाति त्यजति जिहीते प्राप्नोति वा भावानिति । हा त्यागे हा गतौ वा + “हश्च ब्रीहिकालयोः ।” ३ । १ । १४८ । इति ण्युट् ।) वत्सरः । इत्यमरः । १ । ४ । २० ॥ (यथा, भागवते । १ । ६ । ८ । “अहञ्च तद्ब्रह्मकुले ऊषिवांस्तदपेक्षया । दिग्देशकालाव्युत्पन्नो बालकः पञ्चहायनः ॥”)
हायनः, पुं, (जहात्युदकमिति । हा + “हश्च ब्रीहिकालयोः ।” ३ । १ । १४८ । इति ण्युट् ।) ब्रीहिभेदः । अग्निशिखा । इति मेदिनी ॥
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
हायन पुं-नपुं।
संवत्सरः
समानार्थक:संवत्सर,वत्सर,अब्द,हायन,शरद्,संवत्
1।4।20।2।4
षडमी ऋतवः पुंसि मार्गादीनां युगैः क्रमात्. संवत्सरो वत्सरोऽब्दो हायनोऽस्त्री शरत्समाः॥
: पूर्वे_अब्दे, पूर्वतरे_अब्दे, अस्मिन्_अब्दे
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, कालः
हायन पुं।
किरणः
समानार्थक:किरण,अस्र,मयूख,अंशु,गभस्ति,घृणि,रश्मि,भानु,कर,मरीचि,दीधिति,शिखा,गो,रुचि,पाद,हायन,धामन्,हरि,अभीषु,वसु
3।3।108।1।2
कुलेऽप्यभिजनो जन्मभूम्यामप्यथ हायनाः। वर्षार्चिर्व्रीहिभेदाश्च चन्द्राग्न्यर्का विरोचनाः॥
: ज्योत्स्ना, रवेरर्चिः
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, तेजः
हायन पुं।
वर्षम्
समानार्थक:वृष्टि,वर्ष,हायन,वत्स
3।3।108।1।2
कुलेऽप्यभिजनो जन्मभूम्यामप्यथ हायनाः। वर्षार्चिर्व्रीहिभेदाश्च चन्द्राग्न्यर्का विरोचनाः॥
अवयव : वातप्रक्षिप्तजलकणः,जलकणः
सम्बन्धि2 : वृष्टिविघातः,वर्षोपलः
वैशिष्ट्यवत् : वर्षोपलः
: महावृष्टिः
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, जलम्
हायन पुं।
व्रीहिभेदः
समानार्थक:अणु,हायन
3।3।108।1।2
कुलेऽप्यभिजनो जन्मभूम्यामप्यथ हायनाः। वर्षार्चिर्व्रीहिभेदाश्च चन्द्राग्न्यर्का विरोचनाः॥
पदार्थ-विभागः : खाद्यम्,प्राकृतिकखाद्यम्
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
हायन¦ पु॰ अम्बु जहाति हा--ल्यु--नि॰।
१ व्रीहौ भावंजहाति हा--ल्यु--नि॰।
२ वत्सरे पुंस्त्री॰ अमरः।
३ अग्निशिखायां स्त्री मेदि॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
हायन¦ mn. (-नः-नं) A year. m. (-नः)
1. A flame, a ray.
2. A sort of rice. E. हा to go or like, ल्युट् aff., युक् augment.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
हायनः [hāyanḥ] नम् [nam], नम् a. A year; त्रस्तैकहायनकुरङ्गविलोलदृष्टेः U.3. 28; Māl.4.8.
नः A kind of rice.
A flame.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
हायन mf( आor ई)n. (for 2. See. p. 1297 , col. 1) quitting , leaving MW.
हायन mf( आor ई)n. passing away ib.
हायन mn. ( accord. to native authorities fr. 1. or 2. हा; but See. हयन)a year( ifc. f( ई). , and accord. to Pat. on Pa1n2. 4-1 , 27 also f( आ). ) AV. etc.
हायन m. a sort of red rice( pl. its grains) MaitrS. S3Br. Ka1tyS3r.
हायन m. a flame , ray L.
हायन mfn. lasting a year or returning every year (applied to तक्मन्, See. ) AV.
Vedic Index of Names and Subjects
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Hāyana denotes a ‘year,’ usually in compounds.[१] In the Kāṭhaka Saṃhitā[२] and the Śatapatha Brāhmaṇa[३] the term appears as a designation of a species of red rice. As an adjective in the sense of ‘lasting a year’ or ‘recurring every year,’ it is applied to fever in the Atharvaveda.[४]
Vedic Rituals Hindi
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
हायन पु.
(बहु.व.) लाल धान की एक प्रजाति, का.श्रौ.सू. 14.4.1० (देवसूहवींषि चरति) एक वर्ष में उगने वाली।