अव्ययम्
संस्कृतम्
सम्पाद्यताम्- अव्ययम्।
नाम
सम्पाद्यताम्सदृशम् त्रिषु लिङ्गेषु सर्वासु च विभक्तिषु वचनेषु च सर्वत्र यत् न अव्येति तत् अव्ययम् यस्य शब्दम् लिङ्ग, वचन विभक्त्यादि विकाराः न् बाधते तत् अव्ययम्।
अव्ययविभागाः
सम्पाद्यताम्यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अव्ययम्, क्ली, पुं, (न + वि + इन् + अच् ।) शब्द- विशेषः । तत्परे विभक्तिर्न तिष्ठति अतएव लि- ङ्गत्रयाविकृतं । तथाच कातन्त्रे, -- “सदृशं त्रिषु लिङ्गेषु सर्व्वासु च विभक्तिषु । वचनेषु च सर्व्वेषु यन्न व्येति तदव्ययम्” ॥ (क्ली, अनाद्यन्तं विकारशून्यं परब्रह्म । यथा, -- “अनण्वस्थलमह्रस्वमदीर्घमजमव्ययम् । अरूपगुणवर्णाख्यं तद्ब्रह्मेत्यवधारयेत्” ॥ इति आत्मबोधे ॥)